ใครเกี่ยวข้องบ้าง?

เมื่อเราต้องคิดงานรณรงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงสังคม นอกจากตั้งเป้าหมายให้ชัด มองเห็นภาพฝันปลายทางที่จะเดินไปถึงแล้ว การมองเห็นตัวละครที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเรื่องนั้นๆ จะช่วยให้เราเห็นตัวคนที่เราต้องทำงานด้วย จำแนกแยกแยะได้ว่าใครคือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในเรื่องนั้นและคนกลุ่มไหนมีอิทธิพลต่อเรื่องนั้นในด้านใดบ้าง

แผนผังผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเป็นเครื่องมือจำแนกกลุ่มคนบนพื้นฐานว่าเขา “มี” อะไร ประกอบด้วย 3 วง นั่นคือ

1. ใครคือผู้มีอำนาจตัดสินใจ อำนาจหน้าที่ในเรื่องนั้นๆ (authority)

2. คนที่มีทรัพยากร มีความรู้ มีเงิน มีต้นทุน มีแรงงาน มีเครือข่าย มีคอมมิวนิตี้ หรือมีสื่อในมือ (resources)

3. คนที่มีความสนใจ มุ่งมั่น มีใจ มีแรงขับและพลังที่จะขับเคลื่อนเรื่องนั้นๆ (passion)
.
แผนผังนี้ช่วยให้เราตีโจทย์ออกว่าคนกลุ่มไหนที่ขาดไม่ได้ในการขับเคลื่อนเรื่องนี้ คนกลุ่มไหนที่เราจะทำงานด้วย หรือเราจะเติมเต็มสิ่งที่คนกลุ่มนั้นยังขาดแต่มีศักยภาพที่จะขยับขยายไปในวงอื่นได้อย่างไร

หลังจากวิเคราะห์ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องแล้วจึงมาเลือกว่าเราจะทำงานกับคนกลุ่มไหนเป็นหลัก โดยลองตั้งคำถาม 2 คำถามนี้

1. คนกลุ่มไหนที่ขาดไม่ได้ในการทำงานเรื่องนี้
2. เราเข้าถึงคนกลุ่มไหนบ้าง

เครื่องมือนี้ช่วยจำกัดวงกลุ่มเป้าหมายให้แคบลง ช่วยให้เราไม่ต้องทำงานแบบหว่านแหจับต้องไม่ได้ เพราะคำว่า “ประชาชนทั่วไป” ไม่มีอยู่จริงในสมการการทำงานรณรงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงสังคม